Cemaatler = Communities, Din = Religion, Din sosyolojisi = Religious sociology, Dini eğilimler = Religious tendencies, Dini gruplar = Religious groups, Dini hareketler = Religious movements, Dini çatışmalar = Religious conflicts, Nurculuk = Nurculuk, Said Nursi = Said Nursi, Çatışma = Conflict 

İhtilaf ve çatışma tarih içerisinde ve özellikle günümüzde Müslümanların en büyük problemidir. Aynı dine mensup olan insanlar zaman içerisinde birtakım sebepler ile farklılaşmakta ve ayrılıkçı hareket içerisine girerek mezhep, cemaat ve tarikat şeklinde gruplaşmaktadırlar. Haddizatında mezhepler, cemaatler ve tarikatler dinin farklı bölge ve farklı insan gruplarında kolay yaşanmasını sağlayan dinin kolaylık yönleridirler. Fakat bunun tehlike ve problem oluşturan tarafı ise bu farklılıkların zenginlik olarak algılamayıp, birbirlerinin meziyetleri ile iftihar edememek ve ötekileştirici bir tutum içerisine girerek hak yalnız benim mesleğimdir, diğerleri batıldır anlayışıdır. Bediüzzaman Said Nursi dini grupların ihtilafına müspet ihtilaf ve menfi ihtilaf çerçevesinde yaklaşır. Eğer bir grup kendi mesleğinin muhabbeti ile hareket ediyor ve başka mesleklerin tenkisi ile uğraşmıyorsa müspet ihtilaf söz konusudur. Tersi durumda ise menfi ihtilaflar ortaya çıkmaktadır. Nursi, ihtilafı toptan reddetmeyerek, "Ümmetimin ihtilafı rahmettir" hadisini müspet ihtilaf olarak yorumlamakta ve bunu bir zenginlik olarak görmektedir. Her bir grup yapmış olduğu faaliyeti ile hakikatin bir veçhesine hizmet etmekte ve hakikat ortaya çıkmaktadır. Nursi, müspet ihtilafı adeta iş bölümü gibi tarif etmekte, her bir dini grubu fabrikanın bir çarkı olarak görmektedir. Farklı çarklar hep birlikte çalışıyor ve fabrikadan tek bir ürünün çıkmasını netice veriyor. Dini gruplarda her birisi kendi ilgilendiği vazifeyi yaparsa ortaya çıkan ürün herkesin olacaktır. Nursi, bu yaklaşımıyla bir ihtilaf ahlakını ortaya koymakta ve müspet ihtilafın hikmeti anlaşılmadığı takdirde neticede menfi ihtilafın ortaya çıkacağına dikkat çekmektedir.